Odkrycie przy Baszcie Gniewskiej

W zeszłym tygodniu podczas prac budowlanych na ulicy Paderewskiego  odkopano pozostałości po (prawdopodobnie) moście prowadzącym do byłej Baszty Gniewskiej (Pelplińskiej).

Most - czy może coś, co wydaje się być mostem, widać na mapie miasta z 1810 roku.



Zachowały się fragmenty muru fundamentowego z cegły średniowiecznej na kamiennej podmurówce - wzdłuż ulicy Paderewskiego - od strony wschodniej. Po stronie zachodniej mur prawdopodobnie znajduje się pod chodnikiem lub budynkami.

Fundamenty są posadowione głębiej niż fundamenty ratusza na Rynku, co też przemawia za interpretacją mostu nad fosą (być może suchą, lub wypełnioną niewielką strugą).

 Wschodni mur fundamentowy wzdłuż ulicy Paderewskiego.

Fundament znika pod asfaltem ulicy - w stronę skrzyżowania z ul. Kościuszki - firma remontowa w tym miejscu zakończyła wykopy.

 Widok na wykop od strony wschodniej

Po zdjęciu szalunków - z lewej strony widać przewiązanie poprzeczne

Prostokątny kształt wrysowany na mapie Starogardu prowadzący od bramy Gniewskiej - domniemany most

- czarno-czerwony kolor - budynek koszar zawierający w sobie część murów obronnych - dziś szkoła zawodowa
- zielony kolor - prawdopodobnie skarpa (obsypanie budynku?)
- niebieski kolor - domniemana fosa - prawdopodobnie sucha


Jak widać obok fragmentu zaznaczonego na niebiesko, widać zakrzywioną linię - prawdopodobnie jest to linia fosy - która wyznacza przestrzeń znacznie szerszą niż ta zrobiona na niebiesko. W terenie jest to teren parkingu przy Starostwie, teren nieco obniżony.


Z lewej strony fosa jest szersza, gdyby "poprawić" jej linię - przedłużyć w prawo, długość domniemanego mostu odpowiadałaby szerokości fosy:

Tak więc fosa od południowej strony miasta mogłaby wyglądać następująco:

Przy murach koszar  w miejscu, gdzie sytuujemy Basztę Gniewską widać dwa symetrycznie umieszczone trójkątne kształty - być może jest to wrysowana brama jak w opisie u Milewskiego:

J. Milewski "Dzieje Starogardu Gdańskiego":

"W miejscu Bramy Gdańskiej jeszcze w połowie XIX w. stały dwa filary o potężnych zawiasach, na których wisiały odrzwia. Od góry filarów nie wiązał żaden łuk. Wszystkie bramy wyglądały podobnie."



I jeszcze bardzo ciekawy fragment:


 "Naprzeciw tej baszty (mowa o baszcie gniewskiej-pelplińskiej), po przeciwległej stronie fosy, stała jeszcze do początków XIX w. brama wodna, wyremontowana przez Fryderyka II."

????

Sądziłem, że ten fragment mówi o Bramie Wodnej w ciągu ulicy Podgórnej, ale teraz po tym odkryciu przy ul. Paderewskiego, zastanawiam się - może to są dwie różne sprawy??

Może przed suchą fosą/na fosie - na wjeździe do Baszty Gniewskiej stał jakiś inny budynek pełniący rolę bramy lub barbakanu??


W "Starogard Gdański i okolice" Milewski pisze:

Niestety tematu Bramy Gniewskiej już tu nie porusza. Z kolei w innej swojej książce pisze o tym, że brama przy ul. Podgórnej została zamurowana:

>>Wg podania "brama" w 1688 r. stała się przedmiotem sporu między jej użytkownikiem, starostą starogardzkim Janem Gorzyńskim (1673 - 1688) a radą Miejską. Pierwszy żądał, aby była otwarta w dzień i w nocy, a rada - kierując się względami bezpieczeństwa miasta - by została zamurowana. Fama głosi, że spór przegrał starosta.<<

Na mapie w 1810 roku nie ma w tym miejscu żadnej przeprawy - ale może był tam wcześniej most drewniany.


Tak więc prawdopodobnie opisy dotyczą dwóch różnych bram noszących podobne miano:


Brama Wodna w północnym murze i  .... brama wodna w części południowej muru, leżąca "naprzeciw tej baszty (gniewskiej), po przeciwległej stronie fosy"




Z niecierpliwością czekamy na dalsze roboty budowlane w ciągu ulicy Paderewskiego - w stronę Rynku - i nowe odkrycia - a także na opinię archeologów...