Cień wskazuje na to, że zdjęcie wykonano ok. 11:00 - 11:30
Z kolei cień krzyża na ścianie po prawej pozwala z dokładnością do kilkunastu centymetrów ustalić miejsce, gdzie stała kolumna.
Jan Buchholz w książce "Królewskie Miasto Starogard" wspomina, że w miejscu kamiennej kolumny stał kiedyś kościół p.w. Św. Jerzego, zniszczony przez Szwedów - do którego należał min. szpital dla ubogich. O dziwo, "tradycja" szpitala dla ubogich przetrwała w tej okolicy przez następne 300 lat. Były szpital znajduje się dokładnie na przeciw miejsca gdzie stała kolumna - to ten niepozorny budynek na zdjęciu poniżej.
O jego przeszłości mają świadczyć krzyże umieszczone w skrajnych miejscach gzymsu.
W książce Dawny Starogard znajdujemy
taki oto opis.
"Przed budynkiem nr 40 na
piaskowcowej kolumnie znajdował się metalowy krzyż.
Jak wynika z aktu erekcyjnego, którego
odpis znajduje się w archiwum parafialnym kościoła p.w. Św.
Mateusza, na miejscu tym do połowy XVII w. stał kościół p.w. Św.
Jerzego.
W czasie najazdu szwedzkiego świątynia ta została doszczętnie zburzona. Na znajdującym się wokoło kościoła cmentarzu ustawiono w roku 1655 pamiątkową kapliczkę, jednak pod koniec XIX w. z powodu niwelacji i poszerzania ulicy oraz budowy nowych domów zaistniała potrzeba przesunięcia znajdującej się na pagórku kapliczki.
W czasie najazdu szwedzkiego świątynia ta została doszczętnie zburzona. Na znajdującym się wokoło kościoła cmentarzu ustawiono w roku 1655 pamiątkową kapliczkę, jednak pod koniec XIX w. z powodu niwelacji i poszerzania ulicy oraz budowy nowych domów zaistniała potrzeba przesunięcia znajdującej się na pagórku kapliczki.
Z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks.
Józefa Blocka postanowiono zbudować w miejscu widocznym na
pocztówce krzyż.
Uroczystość poświęcenia odbyła się
9 listopada 1890 r. z udziałem ówczesnych władz miejskich -
burmistrza i starosty (ewangelików).
Piaskowcową kolumnę sprowadzono
specjalnie z Frankfurtu, a budowę prowadził mistrz murarski Michał
Pillar. O tym wydarzeniu donosiły: wydawany w języku polskim
"Pielgrzym" [z Pelplina] i niemiecka "Neue
Westpreusische Zeitung". Niestety, w roku 1939 hitlerowcy krzyż
usunęli".
Można tylko dodać, że wojska niemieckie wyburzyły w
zasadzie wszystkie przydrożne kapliczki i krzyże w całym powiecie
starogardzkim. Ocalała jedynie kapliczka w Nowej Wsi.
Ilustracja kolumny pochodzi z książki wydanej przez Starogardzkie Centrum Kultury: "Dawny Starogard", I. Zagórska J. Cherek, 1998 r.
Pozostałe zdjęcia: z archiwum Autora
Potomkowie Michała Pillara - syn Jan Pillar i wnuk Artur, byli bardzo zasłużeni dla Polski i Starogardu.
https://kpbc.umk.pl/Content/163154/Pillar_Jan_357_969_Pom.pdf
